31 maart
Hond
30 maart
De Brown dog affair
Op 2 februari 1903 werd een kleine bruine terriër door Ernest Starling en William Bayliss in een onderzoek naar de werking van de alvleesklier voor een publiek opengesneden. Er werden elektroden in zijn nek aangebracht waardoor hij schokken kreeg. Na afloop van het experiment werd de alvleesklier uit de nog steeds levende hond gesneden, waarna hij met een mes gedood werd. In het publiek zaten twee Zweedse feministen, Lizzy Lind af Hageby en Leisa Schartau, die sinds vrouwen toegelaten werden vaker infiltreerden bij medische bijeenkomsten; in totaal woonden ze er meer dan honderd bij. Zij maakten rapporten over hoe de dieren tijdens lezingen en vivisecties behandeld werden, waarin ze onder andere aangaven of de dieren bij bewustzijn waren. De naamloze bruine hond van 2 februari was vastgebonden aan een plank, zijn snuit dichtgebonden met touw, en volgens Lind af Hageby en Schartau bewoog hij in een poging los te komen. Volgens de wetenschappers was hij niet bij bewustzijn. Lind af Hageby en Schartau stelden een rapport op, waarin ze ook schreven dat de studenten joelden en lachten tijdens de bijeenkomst en dat de hond al in een eerder experiment gebruikt was – dat was tegen de regels.
De zaak trok veel aandacht. Er kwam een rechtszaak, die de feministen verloren, en ze besloten een herdenkingsbeeld te plaatsen in een park in Battersea. Het beeld was een doorn in het oog van de geneeskundestudenten, die zich ernstig beledigd voelden, en het leidde tot rellen in november en december 1907. Eerst kwamen de studenten in de buurt van het beeldje protesteren, later ook bij andere lezingen en plekken. In de rellen kwam ze tegenover de antivivisectie-activisten te staan, die werden gesteund door socialisten, marxisten, suffragettes en vakbondslieden. De vakbondslieden hadden weinig op met de suffragettes, maar de zaak van de kleine bruine straathond verenigde ze allemaal tegen de rijkeluiskinderen die de meerderheid van de studenten uitmaakten. Omdat het beeldje constant door minstens zes agenten bewaakt moest worden, besloot het stadsbestuur het in 1910 weg te halen en om te smelten. In 1985 werd er een nieuw beeld geplaatst. De controverse zou de geschiedenis ingaan als de Brown dog affair en wordt nog steeds gezien als een van de belangrijkste gebeurtenissen in de strijd voor een betere positie voor proefdieren.
29 maart
Fins tafereel
28 maart
Ei
1. De Finnen denken dat de wereld uit het ei van een brilduiker ontstaan is. De bovenkant van de schaal is de hemel, de onderkant de aarde, de dooier zon, maan en sterren. De brilduiker is een soort eend die in holle bomen nestelt. Bij meren zag ik nestkasten hangen, ongeveer zo groot als die voor uilen of eekhoorns.
2. Ik droomde over een kannibaal die carnaval ging vieren. Hij werd geïnterviewd door een vrouw die hem kwaad maakte en in het volle trappenhuis probeerde hij haar te wurgen. Iemand, misschien was ik het, stak een mes door zijn hand (in de trapleuning) om hem tegen te houden. Het probleem van de droom was dat niemand het erg vond dat hij met carnaval (ver weg) mensen zou vermoorden, maar dat het van de interviewster wel erg gevonden werd.
3. E. vertelde dat ze als kind al veel van muggen hield. Haar moeder vertelde haar op een dag, ze was vijf of zes, dat alleen de vrouwtjes steken, om hun kinderen te voeden. Die zomeravond ging ze stiekem in haar blootje naar buiten en stak ze haar armen uit, zodat de muggen haar goed konden steken. Haar moeder zag de volgende ochtend de bulten, vroeg haar wat er gebeurd was. Ze mocht het nooit meer doen. E. zong ook veel voor god in die tijd, elke avond wel een uur.
27 maart
Gymapparaat
27 maart
De vrouwelijke lever
Er is van alles mis met het internet, maar het is ook een schatkist. Vanochtend dacht ik weer eens aan Charlotte Perkins Gilman (1860-1935), bekend van het verhaal The yellow wallpaper, een feminist die veel publiceerde, onder andere in haar eigen tijdschrift The forerunner, die in een tijd dat dat nog niet gangbaar was van haar man scheidde en vond dat de sociale rollen bepalend waren voor hoe we over mannen en vrouwen denken, en niet de biologische. (Zo schreef ze bijvoorbeeld dat er niet zoiets is als een vrouwelijk brein, dan kunnen we ook wel spreken over een vrouwelijke lever - die discussie wordt nu nog steeds gevoerd.) Online kun je een aantal van haar boeken lezen, bijvoorbeeld hier.
26 maart
De hondencoupé
De vrouw bij de balie vroeg toen ik mijn kaartje kocht of ik bezwaar had tegen huisdieren. Ik zei van niet.
Toen bleek ik in de hondencoupé te zitten. Het was een heel gezellige reis.
26 maart
Het een-na-laatste bos
26 maart
Finnen eten langzaam
Gisteravond gingen we uit eten in Tampere, de grote stad in de omgeving, een fabrieksstadje, bekend om zijn dam. Het restaurant was in een alternatief theater en halverwege het eten begon een open podium met Finse jazz en uitgesponnen soundscapes. De muzikanten waren allemaal heel serieus, lachen doen ze hier trouwens sowieso weinig en ook eten ze heel langzaam. Buiten was het gaan sneeuwen, binnen was alles van hout. Het was een melancholische avond, het is een melancholisch volk, met een hang naar het absurde. En het is lekker rustig, files kennen ze bijvoorbeeld helemaal niet.
25 maart
Het laatste bos
25 maart
Suori II
E. woont in een blauw houten huis, met drie Roemeense honden. Ze heeft een groot oud fornuis, de kamer wordt verwarmd door een grote houtkachel met groene tegels. De meubels zijn oud, net als de borden. Centrale verwarming vinden ze iets voor watjes, buiten de stad in Finland, hoewel het soms wekenlang min twintig is. Ik slaap in de kamer, op een matrasje - de eerste nacht sliep een van de hondjes op mijn bed, maar E. heeft liever dat ze bij haar slapen. Dat begrijp ik wel. We kennen elkaar al best lang, maar hebben elkaar nog maar twee keer ontmoet. Tot nu toe is het een goed bezoek. Ze liet me de omgeving zien (inclusief een rijtje bejaardenwoningen ergens in de middle of nowhere in een besneeuwd veld - wij zouden dat zielig vinden) en vertelt over de geschiedenis van het land. Ze woont vlakbij Nokia, van de telefoons, en vertelde dat een van de directeuren van de fabriek gek was op elektrische apparaten. Tot hij er werkte maakten ze kaplaarzen, maar hij wilde in de televisiebusiness. De zaken liepen slecht, ze stevenden op een faillisement af en op een avond besloot hij er een eind aan te maken. De volgende ochtend kreeg de fabriek te horen dat een grote deal met de Zweden doorging, op het gebied van mobiele telefoons.
Verder is het meer een land van bomen dan van mensen. De sneeuw is een van de hoofdpersonen, die blijft meestal liggen tot mei. In het bos vlogen zwanen over, de honden probeerden ze na te jagen, over de grond, terwijl ze zo hoog vlogen dat we ze nauwelijks konden zien.
24 maart
Suori
24 maart
Tesla's duif
Nicola Tesla - de beroemde uitvinder en natuurkundige - was zijn leven lang al niet zo gesteld op mensen. Hij zonderde zich meer en meer af, zeker nadat Edison zijn ideeën ten gelde had gemaakt, en woonde in goedkope hotels die hij soms verliet als hij de rekening niet meer kon betalen. Zijn sociale cirkel bestond vooral uit duiven, bij wie hij de meeste dagen in het park doorbracht (hij werd soms ook uit hotels gezet omdat hij de duiven in zijn kamer liet). Er was een witte duif met grijze puntjes aan haar vleugels op wie hij in het bijzonder gesteld was, zelfs zo dat hij haar zijn grote liefde noemde. Op een dag vloog zij zijn kamer in, en hij wist dat ze zou sterven. Er kwam een helder licht uit haar oogjes, helderder dan de helderste lamp, vertelde hij later. Toen zij dood was, wist hij dat zijn werk erop zat.
23 maart
Helsinki
23 maart
Het is eigenlijk heel rustgevend om niemand te kunnen verstaan
Reizen heeft iets ouderwets - je fysiek verplaatsen om andere plekken te zien, in plaats van alleen genoegen te nemen met het scherm. Het heeft ook iets futuristisch - door de lucht in een ijzeren machine naar ergens heel anders, een plek die je alleen kent van plaatjes, in een paar uur in plaats van dagen of weken over de grond. We vlogen lang over uitgestrekte plakken ijs met sneeuw, bijna-land, abstracte patronen in wit, donkerder wit, zwart.
In de meeste landen versta ik de mensen wel ongeveer - zo spreek ik geen Spaans maar kon ik in Mexico best begrijpen waar de mensen het over hadden. Fins is me volkomen vreemd. Moi is hoi, snap ik ondertussen, en iemand had het over een panorama, en in de trein zeggen ze iets wat lijkt op 'beste passagiers', maar dat is het wel - het gepraat om me heen is verder ruis, menselijke stemruis (zouden sommige dieren zich zo voelen? en jonge kinderen?). Bij afwezigheid van talige aanwijzingen schakel ik over op visuele: dit lijkt op een plek waar je treinkaartjes kan kopen, dus het zal er wel een zijn, en ik merk het bij de balie. Hier moet je betalen, hier kun je oversteken, kijk, de auto's wachten voor de zebra (zoveel manieren om je te oriënteren / zoveel manieren om gedesoriënteerd te zijn). Verder voelt het behoorlijk Nederlands (qua euro's en stekkers en algehele vibe), hoewel de mensen hier hun hond uitlaten op een groot besneeuwd en bevroren meer, degelijkere schoenen dragen, vogelgeluiden te horen zijn op de toiletten en het allemaal wat kouder is. Ik schrijf dit in het café van het museum voor moderne kunst in Helsinki, Kiasma, een mooi museum waar ik wat mooie dingen zag. Daarna at ik te dure artisjokkensoep en straks stap ik weer op de trein, ditmaal naar Tampere.
22 maart
Gisteren
21 maart
De moestuintjes
1. Bij de kassa vroeg ik om een moestuintje. Met een zwaai strooide de caissière acht bakjes tussen mijn boodschappen. Het was de kwade caissière, niet de blije, en ik kon niet inschatten of het uit aardigheid of agressie was.
2. Een vrouw kwam mijn huis opmeten. Ze stond ineens voor de deur, zonder afspraak, en vertelde dat mijn huis nog nooit opgemeten was. Ze nam vrij veel ruimte in, qua bewegingen en uitstraling, ze praatte ook veel. Ik nam een stocïcijnse houding aan, daar ketste het op af. Het meten deed ze met een zwart kastje dat een rode stip op de andere muur projecteerde. Hoe groot het huis was vertelde ze niet. Wel zei ze dat ik de moestuintjes meer water moest geven.
3. Voordat dit gebeurde deelde ik flyers uit bij het station. Dat is altijd een gezellig gebeuren, ter promotie van de democratie en het stemmen. De flyeraar van D'66 wilde met zijn allen op de foto. De mensen van de Piratenpartij deden ook gewoon mee.
4. Ik bevind me zo vaak op de grens tussen het een en het ander: winter en lente, dit en dat, deze fase en die. Ik kan hier misschien beter mijn tent opzetten en blijven.
5. Ik heb de moestuintjes extra water gegeven. Nu zit ik weer achter mijn computer en schrijf ik jullie, een onzichtbaar publiek.
20 maart
Autopech
De VVD heeft de Amsterdamse autobezitters boos gemaakt. Flyers met de boodschap: 'GroenLinks Amsterdam: Na 21 maart eerst een uur reizen naar je auto' bleken vast te plakken op ruiten en lak en hardnekkige afdrukken achter te laten. Sommige autobezitters willen compensatie voor de schade. Het Parool schreef erover en interviewde onder andere Loef, die nu toch echt op de PvdA stemt. 'Mijn gloednieuwe auto is helemaal vernacheld. Met kleur en al is de flyer in mijn voorruit gedrukt,' zegt Loef. Lees hier meer.
19 maart
Wachthond
In de hal van het OLVG staat dit beeld (‘zo ziek als een hond’ zei C.). Het is een eerbetoon aan een hond die elke dag voor de deur wachtte toen zijn baasje opgenomen was. De ziekenhuismedewerkers gaven hem te eten. De vrouw die me dit vertelde ('schitterend, hè') wist zijn naam niet.
18 maart
Vera op de oude leren bank met het witte dekentje
17 maart
Mammoetboom
Vorige week bracht iemand Alan Wilson onder mijn aandacht. Hij was muzikant (gitaar, zang, mondharmonica) en liedjesschrijver bij zijn band Canned Heat en stierf in 1970 op zijn 27e, een paar weken voor Jimi Hendrix en Janis Joplin. Wilson werd wel Blind Owl genoemd vanwege zijn extreme bijziendheid, en hij hield van de bomen (vooral van sequoia). Soms sliep hij buiten om dichter bij de natuur te zijn. Hij schreef liedjes over ecologie en vervuiling, zoals Poor moon, hier te beluisteren, over eventuele vervuiling van de maan.
16 maart
A list of things I wanted to tell you
Dinsdagavond sprak ik in de Amstelkerk een laudatio uit voor Ali Smith, over haar werk. Je kunt hem nu online lezen en wel hier.
15 maart
Protest
Toen ik na het optreden uit Dordrecht thuiskwam, bleef Olli in zijn mand liggen. Dat is meestal een teken dat hij iets opgegeten heeft. Het verbaasde me, ik had alle eetbare zaken goed opgeborgen. Op de grond voor de mand vond ik een paar gemutileerde knuffelbeesten van Doris. Het hoofd was van het lammetje af, van de beer was juist alleen nog het hoofd en een paar voetjes over. Ook had iemand de kokosmat onder handen (of eigenlijk tanden) genomen. Omdat Doris een gevoelige maag heeft - die zou het direct weer overgegeven hebben - moest het Olli wel zijn. Zijn buik was ook dik. Hij sloopt nooit wat, en had ook geen honger, dit was echt een boodschap aan mij: je bent te vaak weg (ik ben nooit zoveel avonden achtereen weg). Olli is nogal stil, hij zal nooit blaffen of moeilijk doen als ik wegga, maar hij is wel gevoelig. Dit was zijn manier om te laten blijken dat hij het onprettig vond. Gelukkig had hij er verder weinig last van, hij poept nu steeds stukjes stof uit. En hij hoefde niet meer alleen te zijn, dus het heeft gewerkt.
14 maart
Slakkenhuis
Bij de papierbak op het Amstelveld stond een man met twee postzakken. Hij leegde de zakken, leek schichtig om zich heen te kijken, het zag er verdacht uit. Een postbode die geen zin had zijn ronde te lopen? Een papierdief? Toen ik naderbij kwam, bleek het mijn uitgever te zijn; de uitgeverij heeft natuurlijk altijd veel oud papier, kranten en manuscripten. We maakten een praatje over het boekenbal (het zaalprogramma werd dit jaar door niemand gewaardeerd, het hing als los zand aan elkaar en de kwaliteit van de acts liet te wensen over) en het leven. Ik was op weg naar een restaurant om met Ali Smith en nog wat mensen te eten, voordat we die avond moesten optreden (ik las een laudatio voor over haar werk en zij werd geïnterviewd). Zoals altijd was ik de eerste en/of als enige op tijd, iets wat me de tijd gaf de lampen op Delfts blauwe schotels die aan de muur bevestigd waren goed te bekijken. Het gesprek met Ali ging al gauw overal over, soms kun je gewoon in het midden beginnen. Verder bleek haar interviewer nog bij mijn vader in de klas gezeten te hebben en mijn vader bij het optreden aanwezig te zijn en zo werd de avond langzaam steeds spiraalvormiger, bleken woorden steeds naar eerdere woorden te verwijzen en kwam het voor even allemaal goed.
13 maart
Gewoon maar door bewegen
Ik ben deze week bijna elke avond in een andere stad en krijg zo weer eens een dwarsdoorsnede van de Nederlandse bevolking voorgeschoteld. Ik ben ook steeds op andere plekken (theater, kerk, boekhandel, school), en overal speelt het absurde een rol. Die rol kan klein zijn, in de vorm van iemand die steeds naast je hand grijpt als hij je een hand wil geven, of groter. Ik kom overal iets brengen, iets geven, maar iedereen neemt iets anders mee naar huis. Als ik zelf terug naar huis reis is het koud in de trein, is het uitzicht soms bijna onzichtbaar. Je moet er maar op vertrouwen dat er nog een wereld is, dat alles blijft bewegen. Thuis luisteren de honden naar Radio Decibel, de enige zender die ik goed kan ontvangen, ze zijn altijd blij als ik er weer ben.
12 maart
Dat vreemde scheve leven
11 maart
Het spel en de wereld
1. De oudste letter is de o, las ik, die is zo'n 3300 jaar oud. De j is het jongst, die is nog maar 400 jaar oud.
2. Ik kreeg een prijs in een mooi oud theater in Roermond. De honden waren mee, Doris blafte steeds als er geklapt werd. Het optreden van Tom Lanoye vond ze intrigerend. Omdat niemand op zijn geschreeuw reageerde deed ze dat ook niet. Ze begreep daarmee iets van theater.
3. Mijn uitgever vertelde me vrijdag in de rij voor de schouwburg dat Heleen van Rooyen (die voordrong) altijd een paar kipfilets in de ijskast heeft om haar boezem mee op te vullen.
4. Ik maak met woorden steeds een wereld die echter en minder echt is dan de echte wereld. Al die oude letters, al die nieuwe woorden.
5. Al die oude vrienden: boeken, schrijvers, honden.
6. Ergens in een boek ligt de waarheid op je te wachten. Misschien moet je nog heel lang zoeken, maar het is er al, je hoeft het alleen nog te vinden.
10 maart
Etalage
Bij Athenaeum richtte ik een etalage in met mijn favoriete boeken - het is vooral een uitnodiging om ze te gaan lezen, dus kom langs deze boekenweek. Lees hier de toelichting.
9 maart
De natuurschrijver als dier
Voor de boekenbijlage van de NRC schreef ik een stuk over schrijven over de natuur (en meer, zoals wat natuur eigenlijk is, romantische afzondering en gender, het diepe donker, ijsbollen en een kikker, met wie het niet goed afloopt). Je kunt het hier lezen.
8 maart
Een bierdrinkende man op een bankje riep ‘Eric Clapton’ naar me.
8 maart
Heart Space
Vandaag verschijnt de tweede editie van eco-kunsttijdschrift O, Wonder! Ik interviewde Melanie Bonajo hiervoor over haar bijzondere werk. Op de website kun je meer lezen en het blad bestellen (dat kan ook via de boekhandel).
7 maart
Olli in zijn wintermand
6 maart
Grens
5 maart
Soms heb ik medelijden met mensen die nooit liefde voor een hond zullen voelen.
4 maart
IJsselmeer
3 maart
Verdrietig nieuwsbericht
Een paar dagen geleden kantelde een vrachtwagen met kalfjes van nog maar een paar dagen oud op de A16, ze waren onderweg van Noord-Ierland naar Groningen. Ze waren al een hele tijd onderweg (dat vind ik zo erg, die kleintjes met zijn allen in die wagen, die een heel eind moeten reizen om daar na een paar weken dood te gaan). 108 kalfjes stierven, de rest moest verder op transport en zal over een paar weken geslacht worden. Deze kalfjes zien we, miljoenen anderen niet. Koeien zijn 9 maanden zwanger, net als mensen. Deze kleintjes zijn ook gewoon wondertjes, lieve wezens, ze hebben helemaal niks verkeerd gedaan.
Mensen denken dat veganisme moeilijk is of extreem: dat is het niet. Zo'n beetje alles is te vervangen, en als je gewend bent kost het geen extra moeite. De Jumbo bij mij in de buurt heeft zelfs vegan diepvriespizza's. Mocht je vragen hebben: stuur maar een bericht. Organisaties als Eyes on Animals houden veetransporten in de gaten, die kunnen je donatie goed gebruiken. Animal Rights doet goed werk in de slachthuizen en daarbuiten.
2 maart
1 maart
Kant
