zondag 30 september

De natuur III

Een slak die een kattenbrokje eet.

zaterdag 29 september

De natuur II

Een struik die uit troep gegroeid is.

vrijdag 28 september

Dat is de natuur

Wanneer een niet-gedomesticeerd dier gewond raakt of in de problemen komt, zijn de mensen geneigd te zeggen dat het de natuur is ('dat is de natuur') en dat te gebruiken als argument om die dieren niet te helpen. Denk bijvoorbeeld aan vogels die uit het nest vallen. Ze bedoelen dat zwakkere individuen meer kans hebben op ongelukken en dat dat voor het voortbestaan van een soort niet slecht is. Die gedachtengang klopt om een aantal redenen niet. Ten eerste kun je niet op die manier van soort naar individu redeneren. Dat iets voor een soort goed is, wil niet zeggen dat het voor het leven van een individu goed is. Dat individu heeft net als wij een leven en belang bij dat leven - dieren krijgen geen tweede kans. Ten tweede is het moreel gezien arbitrair of iemand in de problemen komt door een ongeluk of een aangeboren probleem of door toeval (we helpen mensen in alle gevallen, als het goed is). Ten derde klopt de verwijzing naar natuur in veel gevallen niet omdat dieren vaak getroffen worden door menselijk handelen (verkeer, weldoorvoede katten, vervuiling van hun leefgebied). Tenslotte is het gewoon niet waar. Het is niet de natuur, het is toeval. De meest slimme en atletische individuen kunnen getroffen worden door het noodlot, in allerlei vormen, van natuurgeweld tot nalatig of opzettelijk kwaadaardig handelen van anderen tot ziektes.

vrijdag 28 september

donderdag 27 september

Verkeersborden voor honden

In het park kreeg ik een goed idee: verkeersborden voor honden. Ze kunnen die leren lezen tijdens een puppycursus (het gaat om borden op hondhoogte, in vormen en kleuren die voor honden herkenbaar zijn). Ze kunnen dienen om aan te geven waar honden wel en niet mogen komen, bijvoorbeeld in parken, maar in een later stadium kunnen ze ook dienen om de publieke ruimte beter toegankelijk te maken voor honden waardoor hun bewegingsruimte uitgebreid wordt.

woensdag 26 september

We are here

dinsdag 25 september

Het beste

Oma zei altijd 'het beste' als we weggingen, als een wens (dus in plaats van doei, of eigenlijk voor doei - doei is trouwens een krankzinnig woord, op zich niets mis mee). Het is een goede wens, want ik wens iedereen eigenlijk het beste, en degenen die slechte dingen doen (zoals vlees eten of alleen aan zichzelf denken of vul maar in) wens ik dat ze beter worden, wat wat mij betreft ook in 'het beste' besloten ligt, want echt goed kun je het niet hebben als je slechte dingen doet, dan denk je hooguit dat je het goed hebt.

maandag 24 september

A healthy glow

zondag 23 september

Een aantal interessante links

Een varken redt een geitje dat met haar of zijn voet onder water vast zit.
Een spreeuw maakt reizigers in Rotterdam in de war door het geluid van een trein na te doen.
Een kat steelt meer dan honderd kledingstukken en andere spullen.

zondag 23 september

Een merkwaardig wezen

Het woord 'persoon' is in de filosofische traditie en dagelijkse praktijk in relatie tot dieren nogal beladen. Nu gebruik ik het gewoon voor dieren, omdat dat het ook voor dieren geldt wat mij betreft in de betekenis van het woord besloten ligt, maar ik dacht ook aan het woord ziel - omdat je van een ziel beter kan zeggen dat die je nabij is dan een persoon - waarbij ik Wittgensteins ziel in mijn hoofd had (zijn begrip, niet de ziel van de goede man zelf). Dieren hebben volgens hem een ziel, dus dat scheelt alvast (er zijn geen foto's van Wittgenstein met dieren, hij had ook weinig op met ze, maar de katten in Cambridge zijn wel dol op zijn graf, zie bijvoorbeeld deze foto). (Het gaat bij Wittgenstein niet zozeer om de ontologie van de ziel maar om wat we verstaan onder ziel en welke rol dat in onze praktijken speelt.)
Wittgenstein schrijft dat we niet zeggen dat een hond mogelijkerwijs tot zichzelf spreekt (FO I, §357) en stelt de vraag of dat is omdat we zijn ziel zo precies kennen, zegt dan: 'Nu, je zou het zo kunnen zeggen: wanneer je het gedrag van een levend wezen ziet, zie je zijn ziel.' Een vergelijkbare formulering is 'Het menselijk lichaam is het beste beeld van de menselijke ziel.' (FO II iv p.178). In deel II van de FO schrijft hij: 'Mijn houding tegenover hem is een houding tegenover een ziel. Ik ben niet van mening dat hij een ziel heeft.' (FO II iv p.178). Een ziel is dus af te lezen aan degene tegenover je (haar lichaam of gedrag) maar valt daar niet mee samen of is er niet toe te reduceren - Wittgenstein lijkt gewoon te bedoelen wie iemand is (in tegenstelling tot wat iemand is, eigenschappen of feiten die je op kunt noemen). Maar wat nu zo mooi is, is dat hij ook schrijft dat woorden een ziel hebben (FO I, §530) - op een soortgelijke manier als mensen, dus af te lezen aan het uiterlijk (bij woorden is dat niet het gedrag van het woord zelf maar de manier waarop we ze gebruiken) maar daar niet toe te herleiden, er niet mee samenvallend.
Over het soort entiteit dat een ziel is, zegt hij tenslotte nog het volgende: 'Het onbegrepen gebruik van een woord wordt geïnterpreteerd als uitdrukking van een merkwaardig proces. (Zoals je je de tijd als merkwaardig medium, de ziel als merkwaardig wezen voorstelt.)' (FO I, §196)

zaterdag 22 september

Misschien

Tijdens het hardlopen bedacht ik dat 'misschien' misschien wel het eerste principe is (het absolute, de onbewogen beweger, in de volksmond ook wel god genoemd). Het is in ieder geval op al het zijnde en niet-zijnde van toepassing (erin aanwezig) en kan ook het geheel duiden.

vrijdag 21 september

Gezichten

Vandaag gaf ik workshops weblogschrijven aan vijftienjarigen in de bibliotheek in Leiden. Toen ik ernaartoe liep, fietste er een man langs me die ‘kutmeeuwen,’ zei, terwijl er geen meeuw te zien was – ze waren wel te horen. Ik liep verder en dacht: kutman. Dus ik draaide me om en riep ‘kutman’. De man reageerde niet, ik kon tenminste aan zijn achterkant geen reactie zien.
Een van de leerlingen schreef een verhaal uit het perspectief van een manegepaard. Ze was de enige die haar verhaal echt niet voor wilde lezen maar ik denk dat het goed was. Ze wist waar ze het over had. Ze zei dat de paarden niet willen.
Thuis viel het me op hoe menselijk schoenen eruitzien, dat ze gezichten hebben.
Soms zeggen mensen dat kinderen van vijftien echt al volwassenen zijn. Maar het zijn echt (ook) nog kinderen. Maar volwassenen zijn eigenlijk vaak ook echt nog kinderen. Ze hebben alleen andere gezichten.
Wat ik wil zeggen: uiteindelijk lijkt iedereen op elkaar en verbanden zijn op verschillende manieren te leggen.

donderdag 20 september

Huizen

Mijn moeder stuurde me deze foto van rotsen waarin mensen huizen gemaakt hebben en wonen (Cappadocia, Turkije, foto door R. Scherpenhuisen).

woensdag 19 september

And say the animal responded

(fotograaf onbekend)

Jacques Derrida is de enige filosoof over wie ik regelmatig droom. We komen elkaar in de droom tegen bij een filmpremière en begroeten elkaar als oude vrienden.

dinsdag 18 september

Het wederzijds conditioneren

Laatst las ik weer ergens dat honden alleen dingen kunnen leren door conditionering. Dat is natuurlijk een rare (onware) opvatting en beledigend voor de honden, alsof ze niet zelf kunnen nadenken (dat kunnen ze wel, als mensen honden overheersen leren ze het alleen soms af, zoals mensen dat in een dergelijke situatie ook afleren - mensen zijn ook allemaal geconditioneerd). Bovendien is conditioneren wederzijds. De hond en kat hebben mij behoorlijk goed geconditioneerd. Wanneer de hond tijdens het wandelen naar me opkijkt, geef ik haar bijvoorbeeld zonder erover na te denken een brokje. Ik ga op de bank zo zitten dat de kat goed op schoot kan komen zitten. Als kat of hond bij me komt zitten, begin ik te aaien. Behalve deze instantreacties, weet ik ook wat ze prettig vinden en vervelend vinden, en dat doet een beroep op me - de kat vindt het onprettig om te lang alleen te zijn en dus houd ik daar rekening mee, en zo zijn er allerlei dingen die wegen.

maandag 17 september

Houding

Ik heb sterk het gevoel dat ik tenminste gedeeltelijk opgevoed ben door dieren, vooral door paarden, maar natuurlijk ook door katten en honden. Misschien het meest expliciet door paarden, omdat ik met hen als klein kind al een soort werkrelatie had – de katten en honden en cavia’s waren gezelschap maar er was minder noodzaak voor een gemeenschappelijke taal.
Nu denk ik al een tijd na over wat ik daarmee bedoel. Het is makkelijk om te wijzen op empathie – genoemde dieren zijn over het algemeen sympathieker dan mensen en emotioneel sterker (goed in het emotionele deel van het contact en meevoelen met de ander, respect, dat soort dingen). Maar dat is niet het hele verhaal. Het gaat ook juist om rechtvaardigheid en redelijkheid. Om anderen gelijk te behandelen, ze open tegemoet te treden, of ze simpelweg te erkennen als ander en als zodanig serieus te nemen. Het is meer een houding dan een (bereflecteerde) mening. Die houding is volgens mij wel het juiste uitgangspunt.

zondag 16 september

Time

NYC 2005

zondag 16 september

Feiten

Tijdens het voorbereiden van de werkgroep bedacht ik dat ik mijn studenten nog moet vertellen dat de waarheid niet bestaat.

zaterdag 15 september

Joy II

Nadat we Joy verkocht hadden, ik was toen zestien, is ze van verschillende mensen geweest. De afgelopen viereneenhalf jaar stond ze op een manege. Van die manege kocht ik haar maandag omdat ze anders geslacht zou worden; manegepaarden werken tot ze niet meer optimaal kunnen werken en worden dan geslacht. Dat is een standaard praktijk. Maneges hebben over het algemeen geen veldjes met oude paarden.
Joy was erg braaf onderweg, ze vond het eng in de trailer maar ging er goed in - het vertrouwen deed me pijn, het had net zo goed haar laatste rit kunnen zijn en het deed me pijn voor de paarden voor wie een dergelijke rit hun laatste rit is.
Joy staat nu op een prachtige plek waar ze ruimte heeft en vrije tijd, en waar ze relaties kan opbouwen. Ze weet nog niet goed wat ze met de ruimte aanmoet, ze blijft in een hoek van het weiland die ze tot veilige hoek bestempeld heeft en gaat wel steeds een stukje verder maar het gaat langzaam. Ze weet niet goed wat ze met de andere paarden aanmoet en ze is gewend dat mensen keuzes voor haar maken - wat ze eet, waar ze staat, wanneer ze wat doet - dus ze moet leren om die zelf te maken. Dat is zielig maar het is ook goed dat ze de kans krijgt.
Toen ik met haar liep, was het net als vroeger. Het was een vreemd heldere ervaring, enerzijds omdat het belangrijk voor me was en ik me volkomen bewust was van alles wat er gebeurde, anderzijds omdat herinnering en ervaring door elkaar leken te lopen - ook of met name de fysieke ervaring en herinnering; het geruststellen van een paard, haar nabijheid, het anticiperen op reacties, samen iets doen. Ik denk dat dat voor Joy ongeveer hetzelfde was. Ik heb haar eerder bezocht, toen hadden we elkaar vijf jaar niet gezien, en op het moment dat ze mijn stem hoorde begon ze te hinniken. Dat doet ze nu niet meer, ze is in de tussentijd op zoveel plekken geweest en heeft zoveel mensen gezien - zeker de laatste tijd op de manege. Maar er was wel een samenhang, een soort verbond, ik weet niet of zij dat ook voelde. Ik hoop dat ze snel gewend raakt en het plezier ontdekt in het doen van paardendingen.

vrijdag 14 september

Locatie

Voor de Amsterdammers onder u: Kristien Hemmerechts organiseert donderdag een read-in bij station Zuid.
Voor de mensen in Utrecht, Nijmegen, Den Haag: er komen optredens aan.
Voor wie eind deze maand toevallig in Canada is: ik beveel deze conferentie van harte aan.

donderdag 13 september

In de serie 'dingen die slakken kunnen' vandaag: mooie ronde gaten in wortels maken

Er zit een slakje in het gat, maar ik krijg haar/hem niet op de foto.

woensdag 12 september

Stemadvies

Ten eerste: ga stemmen, ten tweede: stem op een behoorlijke partij (die er niet op uit is om bepaalde bevolkingsgroepen van hun stem te beroven), ten derde: stem op een partij die ook rekening houdt met degenen die zelf niet kunnen stemmen (dieren, ernstig zieken, kinderen, milieu, toekomstige generaties, illegale immigranten, enzovoort).

dinsdag 11 september

Joy

Gisteren kocht ik mijn oude pony Joy, die op een manege werkte en anders geslacht zou worden. Ze gaat nu met pensioen, we hebben haar van Beinsdorp naar een dorp bij de Veluwe gebracht, een prachtige plek voor paarden. Ze was heel dapper in de trailer. Ze is zestien jaar niet van mij geweest. Foto's en een uitgebreid verslag volgen nog.

maandag 10 september

Slapende slak

Er lag zaterdagochtend een slak te slapen op mijn aanrecht. Het was een naaktslak, het dier lag dubbelgevouwen. Ik wist dat slakken aan winterslaap doen, maar niet dat ze ook dutjes doen (ik had er nooit over nagedacht en ik had het niet eerder gezien) en het ontroerde me. De slak was niet goed wakker te krijgen maar kwam vanzelf in beweging toen ik nieuwe kattenbrokjes in het bakje had gedaan. Het schijnt dat ze vaker slapen als ze zwanger zijn, dus misschien was deze slak wel zwanger.

zondag 9 september

OV-chipkaart

Ik kreeg een brief van Klantenservice OV-chipkaart. De slotzinnen luidden: 'Met uw verlopen OV-chipkaart kunt u niet meer reizen. U kunt uw OV-chipkaart dan ook vernietigen.' Zouden er mensen zijn die hun OV-chipkaart vernietigen? Hoe vernietig je een OV-chipkaart?

zondag 9 september

Hoorn - Amsterdam

zaterdag 8 september

De vanger van de duiven

Ik was gisteren in de HEMA in de Kalvertoren en zag een duif door de winkel vliegen, naar een klein terras in een doodlopend (hoog) trappenhuis. Ik liep achter de duif aan over het terras om haar of hem te vangen. Een man schold me zachtjes uit voor vuile kankerteef omdat ik te dicht bij hem kwam (ik kwam niet echt dichtbij). Na een minuut of vijf ving ik de duif. Een van de mensen die er zat, vroeg me hoe ik het gedaan had - hij had niet verwacht dat ik de duif zou vangen. Ervaring en geduld, zei ik, maar dat is niet de hele waarheid. Ik tune in op de duif en dan weet ik wat het dier denkt en gaat doen en dan kan ik haar of hem pakken. Daarnaast ervaren dieren mij over het algemeen niet als vijand (hoewel de duif zich wel degelijk uit mijn greep probeerde te wurmen - de truc is ze zo vast te houden dat ze het niet voelen maar dat ze ook niet wegkunnen, een kooi maken van je handen; vogelbotten zijn zeer kwetsbaar).
Buiten vloog de duif meteen weg, zij of hij ging hoog op een vensterbank zitten, naast twee andere duiven. Ik dacht: misschien kan ik dit gaan doen, dieren vangen in gebouwen, of gewoon duiven in winkels, en ze dan naar buiten brengen.

vrijdag 7 september

Nieuwe website Jagers

We hebben een nieuwe website gemaakt voor De Jagers. U kunt hem hier bekijken.

donderdag 6 september

Stemadvies

Omdat ook ik mijn steentje bij wil dragen aan een goede verkiezingsuitslag ben ik vanaf vandaag tot de verkiezingen per mail bereikbaar voor gratis (u leest het goed: gratis) stemadvies. Ik beloof u dat er goed over het stemadvies nagedacht is en dat het opvolgen ervan zowel de maatschappij in zijn geheel als uw persoonlijke leven ten goede zal komen.

woensdag 5 september

Mist II

De opdracht is dus degene te zijn die mist maakt, niet degene die mist.

dinsdag 4 september

Het nieuws van de dag

1. Gisteren begon ik als werkgroepdocent praktische filosofie, dat wil zeggen ethiek en politieke - en sociale filosofie, aan de UvA. Ik zou pas eind oktober beginnen, maar er miste een docent voor het eerste blok en aangezien ik flexibel en hulpvaardig ben, begin ik gewoon direct.

2. Er stond een recensie in de Volkskrant over de nieuwe Revisor, waarin ik ook genoemd word: 'Bijzonder is het proza van Eva Meijer, die vorig jaar debuteerde met de roman Het schuwste dier, en die in vier pagina's een dag oproept door het licht boven en in een stad te volgen; mens, dier, natuur en architectuur zijn decor en figurant in een permanente beweging van licht. Tot de dag voorbij is: 'Het is nu donker. De achterdeur wordt op slot gedaan. De kraaien verbergen zich. We naderen de stilte.' (Arjan Peters)'

maandag 3 september

De slak en de spin

Vanochtend schreef ik aan iemand dat de slakken steeds menselijker worden. Dat gebeurt niet omdat de slakken veranderen maar omdat ik (sinds ik in een huis woon waar 's nachts slakken in de keuken komen en waar veel slakken in de tuin leven) meer aandacht aan ze besteed en ze daarom beter kan lezen en begrijpen (en meer aan ze toeken). Ik schreef het omdat ik een grote zwarte naaktslak in de steeg gevonden had, het dier reageerde traag op mijn aanraking, was duidelijk niet in goede doen. Ik heb hem/haar opgepakt en op een rustig plekje gelegd. De slak kroop in een hoekje, maakte zich rond, zoals dieren doen als ze ziek zijn (zoals ik doe), is in de loop van de dag overleden.
Ik vond ook een spin die een web had gemaakt in een vuilnisbak in het park. Het was een vuilnisbak met een zak erin, en ik bedacht toen ik wegliep dat die geleegd worden en de spin dat waarschijnlijk niet zou overleven. Dus ik probeerde de spin uit zijn of haar web te pakken, maar het dier verdween. Ik kon niet zien of dat tussen het vuilnis was of buiten de bak, maar ik heb gaten in de zak gemaakt zodat wanneer de vuilnisbak geleegd wordt, de spin nog uit de zak kan, dat lukt wel, naar het licht. Dit is ook meteen een tip voor als u, waarde lezer, ooit een spin vindt die zich in een vuilniszak bevindt en die u er niet uit kunt halen.

zondag 2 september

Mist

Ik zag een auto van een bedrijf waar 'natural fog' op stond en dacht: ik zou best mist willen maken.

zaterdag 1 september

Een opheldering van misverstanden omtrent inspiratie en aanbevelingen bij de afwezigheid ervan

Ik schreef een column voor Schrijven Online over inspiratie, je kunt hem hier lezen.